BRILJANT!!!!! BRILJANT!!!!
De dichter L. van Gaal vindt het paradijs terug
de Volkskrant, Sport, 13 oktober 2003
Column
Bert Wagendorp
In het kleine oeuvre van de jonge Amsterdamse dichter L. van Gaal is zijn meest recente gedicht ' Cirkel' een voorlopig hoogtepunt.
Hij onderzoekt daarin op nietsontziende wijze zijn eigen bestaan en de manier waarop dat leven steeds onverbrekelijk verbonden is geweest met de eeuwige geliefde - door L. van Gaal aangeduid met het mythologische 'Ajax'.
L. van Gaal zet onmiddellijk hoog in. Hier bij Ajax ligt mijn hart, dicht hij. Een prachtige liefdesverklaring, geuit in een even eenvoudig als diepzinnig idioom. Dit is het credo van de dichter, zijn uitgangsstelling.
In de volgende regels geeft L. van Gaal antwoord op de vraag waaróm zijn hart bij 'Ajax' ligt. Hierom: Een club fascinerend, altijd apart/Door velen genoemd naar Godenzonen/Voor mij de bakermat van voetbaliconen.
Hier kan de lezer alleen maar even stil zijn. Wie deze zinnen helemaal wil doordenken, is alleen met 'door velen genoemd naar Godenzonen' al een week onder de pannen. Het rijmpaar hart/apart is van een onvoorstelbare schoonheid en nauwelijks is de lezer daarvan bekomen of in een zee van licht dalen de Godenzonen neer: het gedicht neemt een religieus-mystieke wending. Dat wordt des te duidelijker, wanneer de dichter ook de voetbaliconen aanroept.
We moeten de laatste regel van het eerste kwatrijn aan een nadere analyse onderwerpen, want hierin schuilt de diepere metafysica van 'Cirkel'. Wie zijn die voetbaliconen van de Godenzonen? Eigenlijk kan L. van Gaal hier maar één icoon bedoelen: J. Cruijff. Het kan niet anders, of de dichter tracht een brug te slaan tussen zichzelf en de heilige icoon, middels de gedeelde liefde voor 'Ajax'.
Bewust kiest hij ervoor de icoon geen naam te geven, een aanwijzing voor de onnoemelijke grootheid van de icoon. De dichter weet dat de icoon hem afwijst, maar hij offreert de Ongenoemde toch zijn hand, zijn respect, zijn liefde. Dat is verbijsterend.
Wie zich er rekenschap van geeft welke duivels de dichter hier tracht te bezweren, beseft hoe groot het offer is dat wordt gebracht. De dichter nodigt de grote icoon uit samen met hem de geliefde te beminnen op de bakermat: een ongelooflijk ruimhartige geste; meer kan hij niet doen.
Maar er is geen tijd voor reflectie: heden en verleden moeten worden verbonden. Mijn herinneringen gaan terug naar De Meer/Ook daar heerste een bijzondere sfeer. Hier wordt in een korte karakterisering een beeld geschetst van het paradijs, waaruit de minnaar met zijn geliefde is verdreven. Het moge duidelijk zijn dat L. van Gaal hier refereert aan John Miltons Paradise Lost.
Dan, niet toevallig exact midden in het gedicht, volgt de omkering, de spiegeling, wordt de weg naar boven ingeslagen. Nu ga ik mijn gevoelens weer achterna/en treedt technisch toe in de Arena. Het paradijs herwonnen! Doordat de dichter in een knap staaltje vakmanschap Arena laat rijmen op achterna wordt de lezer wel gedwongen Arena uit te spreken als Arená - en daarmee verandert abstracte materie in een nieuwe geliefde: Arená mon amour. Er ontstaat zo een heftige driehoeksverhouding, tussen 'Ajax', Arená en de dichter. Het 'technisch toetreden in de Arená' is ook van een grote rijkdom en verbeeldingskracht.
Dan schrijdt L. van Gaal moedig voorwaarts en brengt hij zijn observaties tot een afronding.In mijn levensfase is dit een nieuwe kans/Mijn jeugdliefde krijgt een extra stimulans. Iedereen die wel eens een jeugdliefde heeft teruggevonden, weet door welke emoties de dichter hier wordt getroffen. Vooral nu de jeugdliefde een extra stimulans krijgt, door de nieuwe kans.
Nu komt het erop aan. L. van Gaal heeft zijn gedicht naar een crescendo gevoerd, er klinkt trompetgeschal en een engelenkoor vol ontroering. Toe maar, L. van Gaal, klinkt het uit honderdduizend kelen. Zég het! En dan, in een orgasme van vitaliteit en levensvreugde, volgt de climax, het schi ´ tterende hoogtepunt, de virtuoze finale.
Daarom klinkt het vol overgave uit mijn mond/Vandaag is de cirkel écht rond.
Wat rest is de uitputting, de post-coïtale treurigheid, de leegte. Maar ook de diepe dankbaarheid voor wat de muze ons vol overgave heeft geschonken.
Je steekt een sigaret op en staart naar buiten. Er valt niets meer te zeggen - alles is gezegd.
11:16:59 PM 
|
