Μου φαίνεται ότι η ελληνική τηλεόραση κάτι παθαίνει κατά καιρούς. Χτες έτυχε να μην έχω μαζί μου TV πρόγραμμα και αναγκαστικά κατέληξα στο zapping. Το αποτέλεσμα του αυτής της δημιουργικής ασχολίας ήταν η ανακάλυψη ενός πολύ καλού ντοκιμαντέρ και 2 εξαιρετικών ταινιών (τις είχα ξαναδεί και τις δυο αλλά δεν περίμενα να τις δω στην τηλεόραση) με γενικό υπόγειο theme τις σκοτεινές διαδρομές της εξουσίας.
Πρώτα το “Blind Spot - Hitler's Secretary”. Ένα 90 λεπτό μονόλογο-ντοκουμέντο τις Fraulein Traudl Junge που διατέλεσε προσωπική γραμματέας του Χίτλερ από το 1943 μέχρι την αυτοκτονία του το 1945. Η μαρτυρία της Junge δεν προσθέτει κανένα καινούριο στοιχείο έχει όμως τεραστία άξια στην κατανόηση της ιδιοσυγκρασίας του μέσου Γερμανού εκείνης της εποχής καθώς και στην σκιαγράφηση τις ανθρώπινης πλευράς του Χίτλερ όπως εμφανιζόταν στις κοινωνικές του συναναστροφές. Το ντοκιμαντέρ κατηγορήθηκε από μερικούς ότι προσπαθεί συνειδητά να εξανθρωπίσει ένα ανθρωπόμορφο τέρας. Προσωπικά θεωρώ ότι η συνήθεις πρακτική του να δαιμονοποιούμε σε σχεδόν μεταφυσικό βαθμό ανθρώπους σαν τον Χίτλερ εξίσου επικίνδυνη με το να αποκρύπτουμε την σκοτεινή πλευρά του χαρακτήρα τους. Παραβλέποντας την ανθρώπινη του διάσταση, (π.χ. το γεγονός ότι μπορούσε να είναι ευχάριστος, είχε κάποιο χιούμορ, αγαπούσε τα ζώα και τα παιδία, νοιαζόταν ειλικρινά για κάποιους ανθρώπους στο περιβάλλον του και με μερικούς είχε δυνατή και αληθινή φιλία) κλείνουμε τα μάτια μας στις ομοιότητες που έχει αυτός ο άνθρωπος με εμάς και άλλους ανθρώπους γύρο μας. Αυτό είναι άλλωστε που τον έκανε και τόσο επικίνδυνο, ότι δεν ήταν δαίμονας αλλά άνθρωπος που στην καθημερινή του συμπεριφορά έμοιαζε με παρά πολλούς άλλους. Πολλοί τέτοιοι άνθρωποι που κυκλοφορούν ανάμεσα μας και κοινωνικά μας είναι συμπαθείς η έστω αδιάφοροι κρύβουν μέσα τους τα στοιχεία που θα μπορούσαν να με τις κατάλληλες ιστορικές συνθήκες να τους καταστήσουν εξαιρετικά επικίνδυνους.
Τα στοιχεία αυτά που τον έκαναν να ξεχωρίζει και να κρατήσει μια ολόκληρη ήπειρο δέσμια στο απόλυτο σκοτάδι αποκαλύπτει η δεύτερη ταινία που πέτυχα στο χτεσινό zapping, οι Καταραμένοι του Βισκόντι. Μια οικογένεια γερμανών βιομηχάνων με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία σταδιακά εξοντώνεται από τα ίδια της τα μέλη που, υποκινούμενα από κρυφά πάθη, διψά για εξουσία, απωθημένα και ένα πανταχού παρόν φόβο βγάζουν από μέσα τους ότι χειρότερο έχει η ανθρώπινη φύση. Στο ρόλο του Μεφιστοφελή που ανάλογα την περίπτωση τρομοκρατεί, εκβιάζει, κολακεύει και δωροδοκεί για να επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι ο SS Aschenbach (Helmut Griem) εκφραστής της απόλυτης διαφθοράς που πρέσβευε ο Χίτλερ και οι Ναζί. Ο Βισκόντι μέσα από αυτή την ταινία, αποκαλύπτει για την φύση και τους μηχανισμούς του ναζισμού, περισσότερα από ότι όλα τα βιβλία που έχουν γραφτεί για την ιστορία της Γερμανίας του μεσοπολέμου. Αυτό που έκανε τον Χίτλερ ίσως την σκοτεινότερη μορφή στην ανθρώπινη ιστορία ήταν η εκπληκτική του ικανότητα να ανακαλύπτει και να εκμεταλλεύεται όλες τις αδυναμίες και της σκοτεινές πλευρές όχι μόνο τον ανθρώπων γύρω του αλλά ενός ολόκληρου λαού. Ήταν ο μέγας χειραγωγός του μίσους, τις κολακείας και της διαστροφής, κανένας άλλος δεν είχε στο παρελθόν καταφέρει κάτι τέτοιο αν και δεν είναι απίθανο να ξαναβρεθεί κάποιος με τις ίδιες ικανότητες στο μέλλον.
Μπορεί σήμερα αυτής της μορφής η βάναυση και ξεκάθαρη επιβολή μιας απόλυτης εξουσίας να μην μπορεί να περάσει εύκολα όμως υπάρχουν άλλες πολύ πιο διακριτικές, ύπουλες και σκοτεινές διαδρομές. Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο πια αυτές οι διαδρομές να συνδέουν πολύ ευρύτερα πεδία από ότι στο παρελθόν και δεν είναι σχεδόν ποτέ ορατές. Είναι όμως εξίσου επικίνδυνες ίσως και περισσότερο. Αυτό το θέμα διαπραγματεύεται τρίτη ταινία , το “People I know” (κριτική θα βρείτε και στο site του Oneirou). Ένας πρώην αριστερός που τώρα έχει καταντήσει δημοσιοσχέσιτης του κώλου βλέπει την τελευταία προσπάθεια του για την προώθηση ενός “καλού σκοπού” να πνίγεται μαζί με εκείνον σε μια συνομωσία τον τοπικών αρχόντων που ξεπερνάει τα ανθρώπινα μεγέθη. Μια εξαιρετικά κυνική ματιά στον τρόπο που το χρήμα διαπλέκετε με την εξουσία σε ανώτατα επίπεδα. Ένας συγκλονιστικός Al Pacino ηττημένος από τον χρόνο και την ζωή προσπαθεί να κρατήσει κάτι από την ανθρωπιά του μέσα σε ένα απίστευτα απάνθρωπο περιβάλλων που τίποτα δεν έχει πια νόημα. Παρεμπίπτοντος η ταινία δεν προβλήθηκε στην Αμερική μιας και θεωρήθηκε ότι κάνει κριτική στην διακυβέρνηση της Νέας Υόρκης από τον R. Guiliani, πράγμα που στην μετά 11/9 εποχή δεν γίνεται εύκολα αποδεκτό.
Γενικά θα έλεγα ότι χτες ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες κινηματογραφικά τουλάχιστον βραδιές τις ελληνικής τηλεόρασης αυτής της χρονιάς. Δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να περιμένουμε στο μέλλον. Ρετροσπεκτίβα Woody Allen από το STAR;
|
9:24:23 PM
Permalink 
|
|
