Werken aan de erfenis van Kraft durch Freude levert
langste jeugdherberg
Duizenden Duitse kinderen hadden na de totstandkoming van
het Derde Rijk vanuit het 4,5 kilometer lange ‘KdF
Seebad Prora’ joelend de Oostzee in moeten rennen.
Zo ver is het niet gekomen. ‘Kraft durch Freude’
heette de organisatie, die dit gigantische gebouw wilde
laten bouwen. Het was onder andere bestemd om de gewone
arbeiderskinderen een vakantie aan zee te laten doorbrengen.
Toen brak in 1939 de oorlog uit met Polen. Geld voor prestigieuze
bouwprojecten als dit was er niet meer en het vakantieoord
bleef er als een bouwplaats bijliggen. Ondanks het regime
waaronder het project op poten is gezet, is de monolithische
betonconstructie altijd bewaard gebleven. “Het wordt
nu beschouwd als zeer waardevol monument”, zegt A.
Kempe. “Zowel bouwtechnisch als architectonisch.”
In opdracht van het Deutsche Jugendherbergswerk
gaat Atelier Kempe Thill in één van de zes
bouwblokken, die elk een halve kilometer lang zijn, een
jeugdherberg realiseren. De herberg, bestemd voor zevenhonderd
bedden, neemt ongeveer tweederde blok in beslag (14.000
vierkante meter). In het resterende gedeelte is een jeugdhotel
gepland met vijfhonderd bedden.
Tunnelconstructie
“Het is een soort tunnelconstructie”, zegt Kempe.
“Verwant aan de Nederlandse tunnelbouw. De dragende
constructieve gevels zijn opgezet door middel van wandkisten.
Het is één van de eerste seriematige betonconstructies
op grote schaal.”
Architectonisch wordt het gebouw bekeken als het enige echt
gerealiseerde gebouw met daarachter het idee van de zogeheten
Bandstadt, of lineaire stad. “Veel mensen trokken
in die tijd van het platteland naar de stad, waardoor overbevolking
ontstond. Om dit tegen te gaan werd veel gedacht over het
opnieuw ontwerpen van de stad. Wellicht een langwerpige
stad. Hier is dat gedaan in de vorm van één
gebouw. Met alle infrastructuur, zoals een spoorlijn en
wegen, die daarbij hoort.”
“Keihard rationeel is het ritme doorgevoerd.
Vooral de gigantische omvang inspireert.” Dat willen
Atelier Kempe Thill benadrukken. “De gang is zo lang
dat je aan het begin het einde niet meer kunt zien. Alleen
een stipje blijft over. Om dit beeld te handhaven komen
er deuren – dat moet wel vanwege de brandveiligheid
– die in normale toestand open staan. Alleen bij
rook vallen ze vanzelf dicht.”
De begane grond blijft openbaar. Er komen eet- en evenementenzalen
en foyers. Het ingangsgedeelte, dat nu is dichtgepleisterd
met een betonlaag, wordt in de oorspronkelijke staat teruggebracht.
Hier omheen komen congres- en vergaderruimtes. De voorkant
is straks weer open met brede balkons die doorlopen tot
de glazen wand. Architect Clemens Klotz, die het gebouw
heeft ontworpen, had hier een buitenruimte bedacht met vloerverwarming
en infraroodstralen van boven. Zodat de badgasten ook in
de winter buiten in de frisse lucht konden zitten.
Betonconstructie
“De fragiel elegante betonconstructie die dan tevoorschijn
komt is de moeite waard om te laten zien”, vindt Kempe.
“Helemaal niet nazi-achtig. Eerder klassiek modern.”
Na de Tweede Wereldoorlog is het ingangsgedeelte dichtgepleisterd.
Het Oost-Duitse leger gebruikte het gebouw als kazerne om
er speciale elitetroepen op te leiden en heeft het verder
afgebouwd.
Na de val van de muur in 1989 kwam het complex ineens vrij.
De eigendomsverhoudingen lagen onduidelijk. Gedeelten zijn
lange tijd gekraakt geweest. In een hoekje zit een nachtclub
en er is een museum in gevestigd. Verder staat het leeg.
De deelstaat Mecklenburg Vorpommern, tot voor kort in naam
de eigenaar, heeft het gebouw overgedragen aan de bondsregering.
Die wil het kwijt en heeft als steun aan het Deutsches Jugendherbergswerk,
die een herberg op die locatie wel zag zitten, de prijsvraag
uitgeschreven.
Het budget voor de renovatie is 8,4 miljoen euro.
Atelier Kempe Thill zegt het voor 10 miljoen euro te kunnen
doen. “Je moet zeker een derde van het bedrag rekenen
voor de gevel. Anders kom je er niet uit. Omdat het gebouw
straks door de isolatielaag – de EPC-norm in Duitsland
is net zo hoog als in Nederland – een erg dikke wand
krijgt, is het ontwerp van de ramen een bijzonder gevoelig
onderwerp.
Taatsramen
“We houden die zo simpel mogelijk”, zegt Kempe.
“We hebben gekozen voor taatsramen. Omdat je met zulke
ramen een grote samenhangende glasvlakte kunt maken zonder
stijlen en kalfjes.”
“Bovendien is de indeling superinefficiënt. Het
gebouw is 8 meter diep. De gang is breed, de slaapkamers
met zeezicht zijn smal. En dan moet in elke kamer ook nog
een badkamer komen. Dit lossen we op door lichtdoorlaatbare
geprefabriceerde kunststof wanden te plaatsen, die gedeeltelijk
doorlopen in de gang.”
Bij elkaar een flinke operatie. Toch werd het kostenaspect
door de jury juist erg gewaardeerd. “We hebben uit
het minimum de beste kwaliteit moeten halen en scherp moeten
nadenken over de meest economische oplossingen.”
Kempe denkt dat het nog één of twee jaar duurt
voor het geld er is en het architectenbureau, dat sinds
2000 bestaat en de meeste opdrachten via prijsvragen binnenhaalt,
aan de slag kan. “Middels een reclameactie op de Duitse
televisie is nu 600.000 euro bijeen gebracht. Daarnaast
draagt iedere partij een steentje bij. Maar Duitsland zit
in een economische crisis, de deelstaat
Mecklenburg Vorprommern nog meer, laat staan een lowprofit
organisatie als het Deutsche Jugendherbergswerk. Met een
beetje geluk gaat het er ooit van komen.”
bron: Cobouw
10:31:32 PM 
|
|
